Diş Eti Hastalıkları ( Periodontoloji)
Diş eti hastalıklarında söz konusu olan durum dişlerde değil, dişleri çevreleyen dokularda meydana gelen enfeksiyonlardır. Bu hastalıklar genel olarak ağrısız olduğundan hasta tarafından geç fark edilir ve bu yüzden çoğu durumda periodontoloji uzmanına geç başvurulur.
Periodontal hastalıklar dişleri, diş etini, çene kemiğini ve genel sağlığı etkileyebilen, toplumda en çok görülen kronik rahatsızlıklardandır.
Diş Eti Hastalığı Nedir?
Diş eti hastalığı, dişin dış yüzeyinde bulunan kaygan etsi yapının içindeki bakterilerin neden olduğu bir hastalıktır. Diş eti hastalığı, diş çevresinde görülmesinin yanı sıra, dişi tutan kemiğin içine kadar etkili olabilecek bir enfeksiyon durumudur. Düzenli olarak dişler fırçalanmadığı ve diş ipi kullanılmadığında dişlerde bir plak tabakası birikir ve bu da beraberinde diş eti hastalıklarını ortaya çıkarır.
Diş Eti Hastalıkları Nelerdir?
Diş eti hastalıkları, genetik pek çok faktörden kaynaklanabileceği gibi, daha sonradan kullanılan birtakım maddeler sonucu da ortaya çıkabilmektedir. Örneğin sigara kullanımı, diş etlerinde ciddi hastalıklara sebep olmaktadır. Diş eti hastalıkları ilerleme seviyelerine göre 3’e ayrılmaktadır. Bunlar:
Gingivitis (Diş Eti İltihabı):
Gingivitis, diş eti hastalıklarında en erken aşama olup diş eti üzerinde zamanla biriken plak sonucunda oluşur. En büyük nedeni düzenli diş fırçalanmaması ve diş ipi kullanılmamasıdır. Çünkü bu işlemler yapılmadığı takdirde mikrobiyal dental plak oluşmaktadır. Bu plak içeriğindeki bakteriler ve toksinleri diş eti kanamalarına ve iltihaba sebep olur. Gingivitis oluştuktan sonra, fırçalanan diş etleri kanamaya başlar ve hasta diş eti hastalığı belirtisi gösterir. Diş eti hastalığının bu ilk aşamasında önlem alınabilir ve iltihap tedavi edilebilir, çünkü henüz diş bağ dokuları ve dişi tutan kemikler etkilenmemiştir.
Periodontitis:
Bu aşamaya gelindiğinde diş destek kemiklerinde ve liflerde geri döndürülmesi mümkün olmayan hasarlar meydana gelmiştir. Diş eti çizgisinde, yeme içme sonrası artıkların biriktirildiği boşluklar oluşmaya başlamıştır. Oluşan bu hasarların önlenmesi için, diş eti tedavisi olunması ve ağız içi bakımının düzenli olarak yapılması gerekmektedir.
İleri Periodontitis:
Bu aşamada dişler sallanmaya ve diş etleri büyük ölçüde iltihaplanmaya başlamıştır. Dişleri destekleyen lifler hasar görmüş ve kemikler dişleri tutamaz hale gelmiştir. Acilen yoğun bir diş eti tedavisi uygulanması ve gerekiyorsa dişlerin çekilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu aşama, yeme içme şeklinizi de etkileyerek, özellikle ısırma kabiliyetinizi olumsuz yönde etkileyecektir.
Diş Eti Hastalıklarına Yol Açan Nedenler Nelerdir?
Diş eti hastalıklarına yol açan nedenler, en başta bakterilerden kaynaklanan plak tabakalarıdır. Bunun yanı sıra; sigara, stres, kötü beslenme, ilaçlar ve genetik rahatsızlıklar da diş etlerinde hastalıklara sebep olabilmektedir. Diş eti hastalığının en iyi şekilde tedavi edilmesi için; diş hekimine, vücuttaki diğer rahatsızlıklar hakkında ve kullanılmakta olunan ilaçlar hakkında bilgi verilmesi büyük önem taşır.
Diyabet
Tip 1 diyabet ve diş eti iltihabı ilişkisi karşılıklıdır. Özellikle şekeri dengesiz, hba1c değeri yüksek hastalarda diş eti iltihabı şiddetlenir ve yara iyileşmesi gecikir. Diş eti iltihabının şiddetlenmesi ise kan değerlerini etkiler ve şeker kontrolünü zorlaştırır. Bu sebeple diyabet hastaları için sağlıklı diş etlerine sahip olmak çok önemlidir.
Sigara
Sigara, pek çok hastalığın sebebi olmasının yanı sıra özellikle ağız içi hastalıkların da ana kaynağıdır. Sigara, içerdiği zararlı kimyasal maddelerden ve ısı etkisinden dolayı, diş eti kanamalarını engeller ve diş eti hastalığının farkedilmesinin önüne geçer.
Stres
Stres insan vücudunda çok fazla hastalığa yol açmaktadır. Diş eti hastalıkları da stres kaynaklı olarak ortaya çıkabilmektedir ve vücudun stres yüzünden ağız içi enfeksiyonlarla mücadelesi zorlaşmaktadır.
Düzensiz ve Yetersiz Beslenme
Sadece ağız içi değil vücudun hemen hemen her bölgesinde hastalıklara sebep olabilecek düzensiz ve yetersiz beslenme, üzerine düşülmesi gereken önemli bir konudur. Ciddi enfeksiyonlara sebep olan periodontal hastalıklar karşısında, vücudun kendini onarabilmesi için bağışıklık sisteminin güçlü olması gerekir. Bağışıklık sisteminin güçlü olması da düzenli ve yeterli beslenme ile doğru orantılıdır.
Genetik ve Sistematik Hastalıklar
Bağışıklık sistemi üzerinde etkisi olan diyabet gibi genetik bazı hastalıklar, periodontal hastalıkların tedaviye vereceği yanıt üzerinde önemli rol oynamaktadır. Diyabet hastalarında ağız içi hastalıklar çok geç iyileşmektedir. Periodontal hastalıklar söz konusu olduğunda, bunlara diyabet sonucu oluşan komplikasyonlar da denebilir. Özellikle; diyabet, LÖSEMİ ya da AIDS gibi bağışıklık sistemi üzerinde etkileri olan pek çok hastalık, diş etleri iltihaplarının iyileşmesini önemli ölçüde geciktirmektedir.
İlaçlar
Bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasını engelleyen ilaçlar başta olmak üzere; antidepresanlar, astım ilaçları, doğum kontrol hapları, sara hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar ve kortizon içeren bazı sprey formlar, ağız sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu tür durumların önüne geçilmesi için sık aralıklarla diş muayenesine gidilmelidir.
Diş Eti Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?
Diş eti hastalıklarının belirtileri, hemen hemen her yaşta görülmekte olup özellikle yetişkinlerde ortaya çıkmaktadır. Pek çok hastalıkta olduğu gibi diş eti hastalıklarında da erken teşhis çok önemlidir ve erken teşhisle bu hastalıklar önlenebilmektedir. Eğer aşağıdaki belirtilerden herhangi biri mevcutsa hasta mutlaka uzman bir diş hekimine görünmelidir.
- Diş etlerinde kızarıklık, şişkinlik ve hassaslık
- Fırçalama yapılırken veya diş ipi kullanılırken kanama olması
- Diş eti çekilmesi ve dişlerin daha uzun görünmesi
- Diş ve diş etleri arasında gözle görülen iltihap
- Bir türlü geçmek bilmeyen kötü ağız kokusu ve ağızdaki kötü tat
Diş Eti Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?
Diş eti hastalıkları tedavisinde hastalık çok ileri evre olmadığı sürece cerrahi müdahaleye gerek kalmamaktadır. Tedavilerde ilk aşama diş yüzeyi, diş kökleri ve diş aralarının iyice temizlenerek ağız hijyeninin sağlanmasıdır. Bu sayede diş eti hastalıklarına sebebiyet veren iltihabi etkenler giderilmeye çalışılır.
Diş eti hastalıkları tedavisinde farklı yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemlerden bazıları şu şekildedir;
Cerrahi Periodontal Tedaviler
İleri derece periodontal hastalıklarda başvurulan bir yöntemdir. Bu yöntemle diş eti ve çevresi bakterilerden temizlenerek iltihaplanma riski ortadan kaldırılır. Diş etini normal formuna geri döndürmek ve böylece diş eti işlevini yeniden kazandırmak amaçlanmaktadır.
Subgingival Küretaj (Kök Yüzeyi Düzleştirme)
Lokal anestezi altında diş taşlarının temizlenmesi, diş eti cebi içerisindeki sağlıksız dokunun küret ve lazer cihazları ile uzaklaştırılmasıdır.
Mukogingival Cerrahi Tedaviler
Mukogingival cerrahi tedaviler; serbest dişeti grefti operasyonu, subepitelyal bağ dokusu grefti operasyonu, kuronale kaydırılan flep gibi cerrahi tekniklerden oluşur. Bu işlemler ile diş eti çekilmeleri tedavi edilir.
Gingivektomi ve Gingivoplasti
Gingivektomi diş eti törpülenmesi olarak da bilinen diş etindeki sağlıksız dokuların cerrahi olarak uzaklaştırılmasıdır. Gingivoplasti ise diş eti dokusunun yeniden şekillendirilmesidir.
Flep operasyonu
Flep operasyonunun amacı diş eti ceplerini olabildiğince yok etmektir. Diş etinde bir kesi oluşturularak diş eti altının ve diş kökleri etrafındaki dokuların temizliği sağlanır. Temizleme işlemi bittikten sonra diş eti tekrar kapatılarak, iyileşmesi beklenir. Diş eti iltihabının ileri derece olduğu durumlarda ise antibiyotik tedavisine başlanması gerekebilmektedir.
